‘Je bent niet opgesloten in je lichaam, noch gekluisterd aan huizen of velden.
Wat je werkelijk bent, verblijft boven de berg en zwerft met de wind.
Het is niet iets wat in de zon kruipt voor warmte, of gaten in de duisternis graaft ter bescherming.
Maar een vrij iets, een geest die de aarde omhult en door de ether trekt.’
Kahlil Gibran – Uit: De profeet
Helderheid Zodra je beeld helder is en je over wilt gaan tot het ten uitvoer brengen, is het noodzakelijk het er met je naasten over te hebben. Op een zeker moment is het aan de orde dat je je lief, je kinderen of andere huisgenoten laat weten dat je moeite hebt met de moderne staal-met-glazen-blad salontafel en dat je liever helemaal geen tafel in het midden van de woonkamer wilt. Of dat je juist helemaal blij wordt van het beeld van mooie gladde vloertegels in plaats van het hoogpolig-met-vlekken-en-ander-ongeregelds tapijt waar je helemaal van gruwt. Het helpt als je eerst uitlegt hoe het proces van bewust worden zich bij jou voltrokken heeft, wat de aanleiding was en dat het kijken naar je huis eigenlijk een kijken naar en onderzoeken van jezelf was. Misschien was dit boekje wel de aanleiding… dan is het handig dat je lief het ook leest.
De volgende stap is het delen van je gevoelens over je huis en de inrichting. Dat je je ergert aan die klemmende voordeur en de volle kapstok in de gang, omdat het je een gevoel geeft van moeizaam je huis binnen kunnen komen en dan ook nog eerst chaos aan te treffen in plaats van de zo broodnodige rust vinden na een stressvolle dag op je werk. Ook het gebrek aan gastvrijheid die je daarbij ervaart kan daarbij een rol spelen. Je kijkt wel uit om mensen uit te nodigen wanneer ze zich langs zo’n voordeur en door zo’n gang heen moeten worstelen. Onbewust weet je waarschijnlijk wel dat de voordeur de plek is waar de buitenwereld, andere mensen, een eerste indruk van jou opdoen. Uitleggen waarom je iets wilt veranderen vergroot het inzicht in het probleem dat je ervaart en kweekt begrip bij de ander.
De volgende stap is werken aan een oplossing. Allereerst bekijk je je huis kritisch op de aanwezigheid van overbodige ‘rommel’, spullen die ooit naar binnen geslopen zijn en eigenlijk meer in de weg staan dan dat ze nog nut hebben. Dingen die kapot zijn, gedateerd, niet meer gebruikt worden of vanwege een andere reden alleen nog stof staan te vangen. Maak schoon schip. Opruimen kan wonderen verrichten! Het creëert niet alleen ruimte in je huis, maar ook in je hoofd, in je hart en zelfs in je portemonnee. Biedt alles wat je niet meer nodig hebt te koop aan en je zult verbaasd zijn over wat dit je trouwens nog kan opleveren.
Na het opruimen ontstaat er dan vanzelf ruimte om je meubels anders neer te zetten zodat je vanaf je bank het park in kijkt of de hemel kunt zien in plaats van de container van de buren of alleen maar de tv. De rol van rommel in je huis, en daardoor in je leven, is een heel bijzondere die heel veel invloed heeft op je dagelijkse welbevinden. Niet voor niets is er een nieuwe beroepsgroep ontstaan van professional organizers die helpen bij het op orde brengen van de (papieren) chaos.
Sfeer Daarna begin je met kiezen van de juiste sfeer die je wilt creëren. De inrichting van je dromen is misschien een beetje hoog gegrepen, of je lief moet het ook zien zitten om in een bedoeïenentent te leven, maar de Arabische sfeer die je met die droom voor ogen staat, laat zich misschien veel simpeler creëren dan je denkt. Het kan goed zijn om eerst een aantal van die sferen te vertalen naar de boodschap die ze uitstralen en het beeld dat ze oproepen. De bovengenoemde bedoeïenentent doet denken aan een Arabische sfeer die warm, mystiek en romantisch is. Er worden aardse en gedempte tinten gebruikt. Het doet denken aan prinsen en rovers, aan hulpeloze prinsessen en spannende avonturen, een sfeer van ‘Duizend en één Nacht’. Dromerig, gepassioneerd en niet rationeel zijn de woorden die hierbij passen.
Een strakke en moderne sfeer zorgt juist voor een inrichting die veel ruimte biedt aan het verstand en je rationele vermogens en waarin je je emoties en gevoel wat meer op afstand houdt en waarin alles volgens een bepaalde ordening en volgens bepaalde regels wordt neergezet. Dat zorgt voor rust en overzicht, voor een voorkeur voor rationele communicatie in plaats van een emotionele. Het zorgt ook voor duidelijkheid.
Een heel clean interieur met veel staal, glas, veel wit en weinig accessoires duidt op nog wat meer rationaliteit, op het graag willen plannen en willen controleren en ook op het volgen van een gedisciplineerde leefstijl. Eigenlijk is deze sfeer verwant aan de wijze waarop de Japanners hun woningen inrichten. Er spreekt veel beheersing uit en veel nauwkeurigheid. Alleen de materiaalkeuze verschilt met die van de Japanners. Zij kiezen voor meer natuurlijke materialen als bamboe, hout, papier en textiel die de beheerste ruimte toch een zekere zachtheid verlenen. De cleane westerse sfeer wordt wat meer verhard door materialen als staal en glas. Veel mensen ervaren in een dergelijk interieur een gebrek aan warmte.
Een heel andere sfeer krijg je met een romantisch interieur waarin veel bloemen een rol spelen, een beetje Engels aandoend misschien; een interieur dat vooral veel knusheid en gezelligheid uitstraalt. Heel vrouwelijk en koesterend zijn de woorden die hierbij passen. Het is een sfeer waarin vaak veel spulletjes staan, die al dan niet met herinneringen zijn verbonden. Het voelt oud en vertrouwd en daardoor veilig aan. Hoewel het aspect discipline of beheersing in een dergelijke sfeer vaak ontbreekt, waardoor je het gevoel krijgt dat je helemaal kunt ontspannen, is het een ontspanning die niet aanmoedigt om te vernieuwen en te ontwikkelen. Liever laat deze sfeer alles bij het oude en vertrouwde.
Iets minder floraal, maar niet minder nostalgisch, is het interieur waarin plek is voor oude meubels – al dan niet antiek – die eventueel ook op een eigentijdse manier opgeknapt kunnen zijn met een verfje, of juist helemaal kaal gemaakt en geloogd. Als dit oude meubilair vergezeld wordt van veel wit en hier en daar moderne accenten, zoals een boeren grenen eettafel met heel moderne stoeltjes eromheen, combineert deze sfeer respect voor het verleden en een hang naar het vertrouwde, met een eigentijdse en ‘hier en nu’ kijk op het leven. Het is een beetje eigenwijs, een beetje recalcitrant, los van al te strakke regels, maar toch ook verbonden met het verleden en met misschien wel de geschiedenis van je familie. Het is een sfeer die uitdaagt om over bestaande grenzen heen te kijken en die uitdaagt en prikkelt, mits het niet te eigenwijs wordt uiteraard.
Dan zijn er nog de oosterse sferen die doen denken aan China en Japan of aan India. De Chinees/Japanse sfeer kenmerkt zich door een strategische inrichting. De ruimte wordt leeg gehouden, met slechts hier en daar een mooi gekozen meubelstuk, waardoor enerzijds de zinnen worden geprikkeld maar anderzijds er ook nog voldoende ruimte over blijft voor eigen invulling. Vooral de Japanners zijn meester in de beheersing, beheersing van zowat alles. Of het nu een zentuin betreft waarin zelfs de vormen van de struiken beheerst en in vorm gesnoeid worden, of een ruimte waarin een theeceremonie plaatsvindt en waarin alles wat tijdens dit ritueel gebruikt wordt een exact plekje krijgt. Beheersing is het sleutelwoord voor deze sfeer, maar tegelijk heeft een dergelijke sfeer een meditatief karakter. Het blijft altijd heel zinnelijk en wordt nergens rigide en koud, in tegenstelling tot de moderne westerse stijl die veel cleaner overkomt.
De Indiase variant is veel uitbundiger in het gebruik van zowel stoffen als kleuren. Deze variant gebruikt veel sprekende kleuren in allerlei verrassende combinaties (zoals oranje gecombineerd met roze), die veel blijheid en vrijheid uitdrukken. Het kan soms wat chaotisch overkomen en mist schijnbaar enige ordening, maar spreekt absoluut de bijna kindse creativiteit aan waarover ieder mens beschikt. Het is onbevangen, hartstochtelijk, vriendelijk en eigenlijk is alles goed, wat als je niet oppast dus snel kan ontaarden in een ratjetoe.
Er zijn, kortom, stijlen en sferen te over, wat het kiezen erg lastig maakt. Daarom even terug naar af: het gaat er bij het kiezen om dat jij je er prettig bij voelt en je thuis voelt in de sfeer die je wilt gaan creëren. Laat het hippe en modieuze maar even varen en zie bovengenoemde opsomming van sferen ook alleen als een handreiking van hoe je een sfeer kunt vertalen naar de innerlijke motieven die ten grondslag kunnen liggen aan het kiezen voor zo’n sfeer. Tjonge, je zou er in hogere sferen door raken. Maak daarom een ‘moodboard’ om de sfeer waar je voor gekozen hebt inzichtelijk te maken. Neem een groot vel karton en plak daar foto’s, tekeningen en plaatjes op die bij de beoogde sfeer passen. Je kunt er ook kleurstalen op plakken, stukjes stof of een lijstje met meubilair of accessoires of foto’s daarvan. Dit moodboard wordt een houvast bij het realiseren van je ideale interieur en voorkomt dat je elke keer opnieuw moet nadenken hoe je je het ook alweer precies had voorgesteld. Een moodboard kun je ook in een schrift maken, dat laat zich wat makkelijker meenemen naar meubelzaken en doe-het-zelfwinkels.
Stap voor stap Een plan van aanpak is altijd goed; maak een overzicht hoe je te werk wilt gaan. Je hebt al eerder geïnventariseerd wat je in elke ruimte van je huis wilt veranderen, maar zet nu op een rijtje wat je daarvoor nodig hebt. Misschien een andere, grotere kast om je boekenverzameling op orde te brengen, of meer verlichting. Het voordeel van het maken van zo’n overzicht is dat je daardoor je eigen meubilair misschien kunt hergebruiken. Een kast die in de ene kamer in de weg staat, kan een oplossing zijn voor een ordeprobleem in een andere ruimte. Met een overzicht voorkom je ook dat je lukraak aan de gang gaat en de bestaande chaos alleen maar groter maakt. In je overzicht kun je ook de sferen benoemen zoals je je die in elke ruimte voorstelt. Het overzicht kan tevens dienst doen om inzicht te krijgen in de kosten die al die veranderingen met zich meebrengen, waardoor je ook een financieel stappenplan kunt maken en wat dat betreft niet voor verrassingen komt te staan.
De belangrijkste sfeermaker in een huis is kleur. De volgende stap is dan ook het kiezen van de juiste kleuren: op de muur, de vloer, het meubilair, maakt niet uit. Tegenwoordig heeft elke zichzelf respecterende doe-het-zelfzaak een uitgebreid assortiment kleurstalen die je mee mag nemen om thuis te bekijken of de kleur past in je huis. Kleuren hebben de neiging om te ‘verkleuren’ in je hoofd. Omdat kleuren sterk, en onbewust, op je emoties werken is het vaak lastig om je je een kleur duidelijk te herinneren. Koop dus nooit zomaar een pot verf op de gok, of met het idee dat het ongeveer wel de kleur is die het zou moeten zijn, maar check het echt thuis even. Houd de staal bij de meubels, de andere kleuren. Laat het ook even liggen om te zien hoe de kleur zich gedraagt bij de verandering van het licht door de dag heen en hoe het er ’s avonds bij kunstlicht uitziet.
Het toepassen van kleur heeft veel effect. Als je hiermee heel enthousiast aan de slag gaat, kan het resultaat wel eens te heftig zijn. Een handige stelregel is dat je in een ruimte waarin je veel verblijft, terughoudender met kleur moet omgaan dan in een vertrek waar je alleen doorheen loopt, zoals een gang, of waar je maar eventjes verblijft, zoals een toilet. In dergelijke vertrekken kun je meer uitbundig uitpakken met kleur. Kleur vraagt aandacht en bij te veel kleur maakt het de ruimte onrustig en kost ons dat dus energie in plaats van dat het energie oplevert.
Een kleur op de muur is overigens meestal sneller, eenvoudiger en goedkoper te realiseren dan een andere bank in de juiste kleur, maar met een ander kleur kussentjes op de bestaande bank kom je ook al een heel eind. Ook kan een grand foulard, een mooi plaid of een eenvoudige lap stof van de markt de bank transformeren en een andere uitstraling geven. Niettemin is het raadzaam om heel nieuwe kleuren in je interieur uit te proberen door een muur in de gekozen kleur te schilderen, of door deze eerst uit te proberen op een stuk los behangpapier dat je op kunt hangen en waarmee je het effect van de kleur kunt beoordelen. Het is een beetje meer werk, maar beslist minder ingrijpend dan het vervangen van de nieuwe vloerbedekking die bij nader inzien toch te paars blijkt te zijn.
Daarna volgen de accessoires, de juiste soort in de juiste hoeveelheid. Strategisch gekozen voorwerpen op strategisch gekozen plekken doen meer dan een overkill aan spullen. Overdaad schaadt, ook hier! Een huis dat vol staat met parafernalia om je hang naar een bepaalde sfeer uit te stralen, wordt een museum in plaats van een huis waar voldoende ruimte overblijft om in te leven en te bewegen. Je kunt je leven ‘dicht zetten’ met veel spullen om je heen. Denk daarbij aan het opruimen van de spullen die je niet (meer) gebruikt, die in de weg staan of kapot zijn, of waar je op uitgekeken bent. Wanneer je je huis net hebt ontdaan van rommel en chaos, is het niet verstandig om het vervolgens weer helemaal vol te zetten.
Wil je graag een huis dat je een ‘groen’ gevoel geeft, dan kun je meer bereiken met twee grote, gezonde planten dan met een heel regiment potjes in allerlei soorten en maten met daarin plantjes die nog niet precies weten of ze besluiten te overleven of niet. De kracht van de eenvoud doet hierbij wonderen. Daarbij dient het gemak de mens, want twee planten zijn nu eenmaal gemakkelijker te verzorgen dan twintig kleine potjes. Dode planten symboliseren stilstand of afbraak, en hoewel alles ooit een keertje sterft, is het niet verstandig om dode of zieke planten in je huis te hebben. Gezonde, groene planten zijn juist een waardevolle aanvulling op een gezonde leefsfeer. Bedenk ook dat het goed is om geen slaaf te worden van je huis, zodat je ook voldoende tijd overhoudt om van al het fraais dat je gecreëerd hebt te genieten!
Persoonlijke accessoires De meeste mensen maken tijdens hun vakanties prachtige foto’s die dan vervolgens in een album terechtkomen, al dan niet in papieren vorm. Een enkele foto haalt het tot screensaver, maar daar blijft het vaak bij. Wat is er nu mooier en persoonlijker om een of meer van deze foto’s te gebruiken in je interieur? De mogelijkheden zijn tegenwoordig legio; het is buitengewoon eenvoudig om een foto op canvas af te laten drukken of om er fotobehang van te laten maken. Geen standaardposters van datzelfde grote Zweedse concern waarvan er dertien in een dozijn gaan, maar een foto met een eigen herinnering en een persoonlijk verhaal waar je weer helemaal blij, gelukkig en ontspannen van kunt worden, alleen door die foto weer te zien.
Misschien zijn er bij het opruimen van je huis ook oude en vergeten spulletjes boven komen drijven die te waardevol voor je zijn om weg te doen, maar waarvan je ook niet precies weet wat je ermee moet. Zet ze eens, desnoods tijdelijk, bij elkaar; misschien levert het een verrassend en heel persoonlijk arrangement op. Het is niet erg om niet handig te zijn of hip of trendy. Het gaat erom dat je jezelf zichtbaar laat worden in je huis, zodat je jezelf aan je ware aard kunt herinneren door alleen maar thuis te zijn. ‘Thuiskomen’ is een begrip dat daardoor een heel andere lading krijgt en in onze hectische tijden alleen maar meer noodzakelijk wordt. Langzaamaan voltrekt zich zo de realisatie van jouw veilige en weldadige woonomgeving: het maken van je huis tot een echt en authentiek persoonlijk thuis.
- Tip Als je het lastig vindt om iets voor aan de muur te kiezen, is dit een snelle, simpele en goedkope manier. Koop een mooie rol behang, knip twee banen af die precies zo lang zijn dat ze tussen plafond en vloer passen. Bevestig beide banen elk in een ophangstrip voor posters en hang ze met een tussenruimte van circa dertig centimeter, evenwijdig aan elkaar op een leeg muurvlak.
- Tip Spreek, om irritatie te voorkomen, met gezinsleden vaste plekken af waar dingen als bijvoorbeeld kranten en tijdschriften opgeborgen worden en dus ook terug te vinden zijn. Vaak is er één persoon in huis die het meeste opruimwerk verricht waardoor andere gezinsleden hun krant, boek of i-pod niet terug kunnen vinden.
- Boekentip
- De Kleurengids, Anna Starmer, Librero 2005. In dit boek tref je niet alleen een overzicht aan van meer dan 200 kleurcombinaties, de kleuren worden vergezeld van heel duidelijke sfeerplaatjes.
- Feng Shui Wonen, Gina Lazenby, Veltman 2001.
- Wonen op Vakantie, Esther Verhoef, Ambo 2007.
- Praktische Interieur Ideeën, Stewart en Sally Walton, Zuid Boekproducties 1999.
- De profeet, Kahlil Gibran, Synthese 1993.