In memoriam

Op 30 juni jongstleden, op de dag dat ik voor de eerste maal de diploma’s van de opleiding tot Feng Shui Professional heb uitgereikt, is mijn broer, na een relatief kort maar heftig ziekbed, overleden. Het was een extreme dag, een dag van uitersten, van yin en yang. Een dag van leven en dood. Letterlijk. Gelukkig -gek genoeg- volgde op deze intense gebeurtenis direct de vakantie en dat heeft me de gelegenheid gegeven om in alle rust de tijd te nemen om een en ander te verwerken. Dat was ook nodig, want niet alleen het overlijden zelf, maar ook de heftige reacties die dat teweeg bracht in de familie en die met name op mij werden geprojecteerd moest ik verwerken en een plek geven. Het heeft er dan ook voor gezorgd dat ik een beetje ondergedoken ben gebleven en mezelf heb teruggetrokken uit de spotlights. Maar de cyclus van het leven neemt zijn beloop, de vakantie is ten einde, nieuwe studenten staan vol verwachting te trappelen om hun leven te verrijken met Feng Shui kennis en ik heb de draad weer opgepakt. Dit verhaal wil ik graag met jullie delen, enerzijds als verklaring voor mijn afwezigheid, anderzijds ook omdat niets meer is zoals het was, alles is getransformeerd en ik desondanks onveranderd ben gebleven. Ondanks dat het er aanvankelijk naar uitzag dat mij de mogelijkheid tot spreken zou worden ontzegd, heb ik toch dit in memoriam tijdens de crematie plechtigheid met de aanwezigen kunnen delen. Ik wil het jullie niet onthouden. Met dank aan Willem P.

Frenk                                                                                                                                                   41 Jaar geleden beleefden we een spannende zomer. Niet omdat Eddie Merckx te Tour de France won, of het hoogste punt van het World Trade Center in New York werd bereikt, of omdat in Canada Greenpeace werd opgericht. Dat is eerlijk gezegd aan mij voorbij gegaan. Nee, het was een spannende zomer omdat mijn moeder, die ook jouw moeder werd Frenk, zwanger was. Zwanger van jou. Dik, rond en puffend hield ze zich moedig staande in de zomerhitte die op sommige dagen tropische waarden bereikte. Dat had zo zijn voordelen want regelmatig werd mijn vader naar Zutphen gedirigeerd om ijs te halen bij de Italiaan. Citroenijs welteverstaan.                                                                                    Als 10-jarige speelden zich in mijn pre-puberale brein wilde fantasieën af over de komst van de baby. De vraag wat het zou worden; een jongetje of een meisje hield me niet zo bezig. Wel zag ik mogelijkheden: met een broertje of zusje erbij zouden we samen nog grotere en mooiere hutten kunnen bouwen in het bos, op dat moment mijn favoriete bezigheid. De vakanties zouden ook veel leuker worden en dan hoefde de buurjongen ook niet meer mee, want die was soms toch niet zo leuk als hij leek.                                            Op 21 augustus 1971 om 6.30 uur werd je geboren Frenk. Klein, rond, mollig en tevreden lag je in je wiegje dat bij mij op de kamer stond en die vanaf dat moment ònze kamer was en instant begreep ik dat er eerst en vooral veel zorg en bescherming nodig was voor jou, zo’n klein en kwetsbaar wezentje, voordat er hutten gebouwd konden worden. Naar mijn idee duurde het dan ook niet lang voordat ik even bedreven was in het verwisselen van je luiers als ma.

Het was leuk en ook bijzonder zo’n baby in huis maar na verloop van tijd nam het gewone leven weer zijn loop totdat er iets heel erg mis ging met de verplichte inentingen, die je net als iedere andere baby, toegediend kreeg. De pokken bleven niet op 1 plek zitten en vermenigvuldigden zich waar je bij stond. Het werd met groeiende zorg gadegeslagen. Er moest zelfs een echte zuster aan te pas komen om dagelijks je verband te verwisselen. De zorg en spanning dat er misschien wel wat meer aan de hand zou zijn met je, verdrong langzaam de idylle van een gelukkig en gezond gezin naar de achtergrond. De tijd die volgde was ingrijpend voor ons allemaal. Avond aan avond stond ik buiten, voor de ramen van de kinderafdeling toe te kijken hoe jij, mijn kleine broertje, binnen werd verpleegd. Het regende, het werd vroeger donker, het werd kouder en kouder. En trouw, maar ook noodgedwongen, bleef ik buiten staan kijken als toeschouwer van een drama waarin ik zelf buiten spel was gezet en geen rol had. Behalve die van toekijken dan. En dag na dag moest jij daar blijven, terwijl wij weer veilig naar huis konden. Het lot nam zijn beloop.                                                                                                                                       Toch groeide je op tot een vrolijke, mollige kleuter. Je was eigenlijk altijd wel blij en tevreden en wat ik toen nog niet kon begrijpen, maar nu ik zelf kinderen heb wel, is dat je eigenlijk alle medische zorg en interventies altijd met een zekere gelatenheid hebt ondergaan. De keren dat je onverwacht weer naar het ziekenhuis moest, altijd naar Nijmegen, zijn ontelbaar. En als kind was ik er al snel aan gewend om na schooltijd thuis briefjes te vinden die de afwezigheid van pa en ma verklaarden. Als ik dan mee mocht om je te bezoeken, trof ik je soms doodziek aan, in zo’n groot bed met een bleek gezichtje in dat ronde hoofdje, waarin op onvoorstelbare wijze altijd weer een glimlach zichtbaar werd. Als een wijze monnik op een missie, die vindt dat er ergere dingen zijn dan in het ziekenhuis liggen. Het leverde ons in ieder geval veel ziekenhuis ervaring op, die mij later nog goed van pas is gekomen.

Onverstoorbaar, geduldig en lankmoedig onderging je de beperkingen van je ziekte. Niet dat je er altijd even verstandig mee om ging trouwens. Het was dan ook een enorme opluchting voor iedereen toen je een voorliefde voor vissen ontwikkelde; dat kon immers weinig schade berokkenen. Uren turen aan de waterkant leverde soms wel wonderlijke vangsten op die niet altijd even smakelijk waren.                                                                      Van het geplande hutten bouwen overigens kwam uiteindelijk weinig terecht. Toen je eenmaal een bouwrijpe leeftijd had bereikt, ging ik het huis al uit om zelf een gezin te stichten dat vervolgens alle aandacht opeiste. De dochters die ik kreeg echter, hadden veel voordeel van zo’n jonge oom die ze veel meer als een grotere broer gingen beschouwen; alsof je deel uitmaakte van ons gezin, en dat deed je ook. Je ging regelmatig met ons mee. Op vakantie soms, of naar de dierentuin, of zomaar ergens heen. Je was er gewoon en hoorde er gewoon bij. Het was voor de meisjes, als ze in Brummen bij oma en opa op bezoek waren, ook altijd een feest om aan oma’s strenge blikken te ontsnappen en bij jouw op bed Knabbel en Babbel te gaan kijken. Ze hebben het er nu nog over. Later werden Knabbel en Babbel verruild voor muziek van Tiësto en het bed door een Tata-jeep met mega-boxen. Ik heb me in het begin wel eens afgevraagd waar de meisjes hun wijsheid over trance, dance en housemuziek vandaan haalden, totdat je hen een keer kwam ophalen en je met ze weg reed, gierend en gillend van de lach, begeleidt door de typische Tiësto dreun die, toen jullie aan het eind van de straat waren, nog steeds hoorbaar was. Jullie hebben samen enorm veel lol beleefd.

Het leven nam zijn beloop en wij gingen elk een beetje onze eigen gang. Jij vond werk bij Hotel Bosoord in Loenen waar je het meeste plezier beleefde aan het werk dat je in de keuken moest verrichten. Het praten met de koks, het schillen van aardappels, het bezig zijn met eten. Elke dag kwam je met verhalen thuis die je vol enthousiasme deelde. Je vond het zo leuk dat je even een carrière als kok in overweging nam. Je baan daar heb je niet kunnen behouden, je voorliefde voor lekker eten wel. Vooral tijdens de tuinfeesten die je organiseerde werd dat altijd weer duidelijk. Niemand kon zo’n feest verlaten zonder zich helemaal tonnetje rond gegeten te hebben aan de overdadige barbecue die je ons voorschotelde. En in navolging van de familietraditie, heb ook jij een eigen barbecue gebouwd. Daar waar onze vader gebruik maakte van materialen die over waren na de bouw van nieuwe kleedruimtes op het handbalveld en van een rooster om je voeten op te vegen, bedacht jij een ingenieuze constructie van een oude LPG tank, die werd omgetoverd toe barbecue met schoorsteen en deksel!

Na het overlijden van pa ontmoette je je grote liefde die de zorg voor je overnam. Het leven nam verder zijn beloop. Familiebanden werden wat verder opgerekt en je verruilde het vissen voor een hobby die iets minder stil en geruisloos is; de dodge. Ingewikkelde constructies bouwde je achter het huis om onderdak te bieden aan al het gesleutel aan de auto en om dat ook droog te houden. Ongetwijfeld zullen de buren met grote belangstelling het komen en gaan van die grote auto’s hebben gadegeslagen. Het gesleutel en gepruts aan de auto’s leverde je ook een nieuwe bijnaam op: Frunnik. Een heel toepasselijke naam overigens, omdat het geduld impliceert en dat is iets waar je in grote hoeveelheden over beschikte. Het geduld om iets dat ooit auto genoemd kon worden, maar gereduceerd was tot een onbenoembaar pakket aan onderdelen, weer zijn oorspronkelijke functie terug te geven bijvoorbeeld. Maar ook het geduld om dag na dag te wachten op uitslagen van onderzoeken en om te wachten op herstel.                               En toen kwam de dag dat je zelf vader werd van een prachtig mooie zoon. Het was schitterend om te zien hoe je met volle teugen van je kind genoot en ook hoe mooi synchroon dit gebeuren verliep met de geboorte van mijn kleinkinderen. Het maakte eens te meer zichtbaar dat jouw leven veel meer synchroon liep met dat van mijn kinderen dan met dat van mij en hoe onze relatie niet als een gebruikelijke broer – zus relatie uitgelegd kon worden.                                                                                                           De geboorte van je zoon luidde een heel nieuwe periode in je leven in, met als ultiem doel naar Canada te emigreren, ver weg van dat wat vertrouwd is. Het was voor mij een vreselijke gedachte dat je binnenkort zover weg zou gaan, op dat moment nog niet wetend dat het de bedoeling was dat je al heel snel nog veel verder weg zou gaan, en alles in mij kwam in verzet; mensen waar je van houd moeten niet uit beeld verdwijnen. Het bericht van je ziekte kwam, na de langdurige periode van ziek zijn vorig jaar, niet helemaal als een verrassing. Wat wel insloeg als een bom was het verlammende beeld dat mij erbij werd getoond en dat inmiddels bewaarheid is geworden. Het maakte het praten over de toekomst niet alleen zwaar maar bijkans godsonmogelijk. Surrealistisch. Ik luisterde en keek toe, wederom, hoe het lot zijn beloop nam. En wederom onderging je dit met geduld, vertrouwen en vooral met een bovenmatige grootsheid, als de monnik op een missie.

Zoals je er ooit, veertig jaar geleden voor gekozen hebt om op deze wereld geboren te worden, zo heb je er ook voor gekozen deze wereld weer te verlaten. Rustig, weloverwogen en vanuit volledig bewustzijn. De grote opgave is tot een einde gebracht. En zie, alles is nieuw. Wat ons rest is het beeld dat zich gevormd heeft van jou als mens; de herinneringen, de gedeelde ervaringen en het plekje dat je in onze harten hebt ingenomen. Wat mij persoonlijk rest is mijn bloedband met jou en dankbaarheid dat ik deelgenoot mocht zijn van je leven. Dankzij jou, lieve Frenk, heb ik geleerd wat niemand anders mij had kunnen leren. Dat was het meer dan waard. Waar je ook bent: dank je wel!

Frenk Elshof

* 21 augustus 1971  –  ✝ 30 juni 2012